Tập thơ “Lửa hương mùa cũ” của Hồng Băng (Nhà Xuất bản HỘI NHÀ VĂN phát hành tháng 10/2024)
Có lẽ đã khá lâu rồi (chắc cũng hơn 20 năm), tôi mới có dịp cầm trên tay tập thơ đầy đủ và trọn vẹn của “người bạn thơ xưa cũ”, thi sĩ Hồng Băng. Người của nhóm Thi văn Hoa Quỳ một thuở và là Hội viên Hội VHNT Cửu Long và Trà Vinh hiện nay.
Đây là tập thơ thứ 3 in riêng của Hồng Băng, sau tập thơ đầu tay “Kinh Cầu Chim Núi”, xuất bản năm 1973 và tập thơ thứ 2 “Hương Xưa” phát hành năm 1993. Bạn bè thường đùa vui Hồng Băng là anh… “nín đẻ” lâu và kỹ quá! Song, ngoài những tác phẩm in riêng, mang dấu ấn cá nhân, anh còn in chung cùng các bằng hữu văn nghệ ở khắp nơi tròm trèm 10 quyển khác…
Vốn xưa là “ông Lục” và là thầy giáo sau đất nước hòa bình, nên thơ Hồng Băng nhẹ nhàng, đầy chất thơ và chất thiền, nhẹ nhàng, sâu lắng song cũng đầy sự chiêm nghiệm và trăn trở. Vẫn phong cách của hơn 50 năm trước. Hồng Băng trong cảm nhận của tôi vẫn là chàng thi sĩ của nhịp “đạo, đời” trộn lẫn, mang mang cái “ Ngu ngơ thần ý nở tung trời” và cả “ Hoài thai đau vết mực” như đề từ của tác giả ở bìa cuối tập thơ.
LỬA HƯƠNG MÙA CŨ, đầy đặn gồm 140 trang với 75 bài thơ, đa phần là thể thơ lục bát, thể thơ đã khắc họa nên một chân dung Hồng Băng của xứ Trà Vinh, không thể trộn lẫn với ai khác, khi thi sĩ “mở lòng” với những câu thơ khắc khoải, đầy tâm trạng: “ … mạo muội mở lòng/ sao sa hấp háy”? Và “lửa hương” của thi sĩ là: “Thưa em. Tình có rồi không/ Lửa hương mùa cũ vẫn nồng, mỗi khi/ Tôi ngồi dưới gốc, và đi/ Ôm trăng cổ độ từ khi biết rằng/ / Qua cầu cúi mặt trăm năm/ Thấy ai bóng đổ sóng hằn lên tôi/ / Thưa em, sim tím triền đồi/ Gió lay lắt rụng viết lời thơ xưa” (Lửa hương mùa cũ. Trang 5)
Với “Vắng”, khi Hồng Băng liên tưởng tới ý thơ “ Mười con nhạn trắng về tha/ Như Lai thường trụ trên tà áo xuân” của thi sĩ Phạm Thiên Thư, thì Hồng Băng đã như một “sao sa” băng về một hướng: “ Mây ngang trời đã cài trâm/ Thấy em hồi nẳm, mười lăm mỉm cười/ / Như Lai vốn trụ bên người/ Đưa êm võng lắc lìa nôi, diễm phù/ / Giữa đôi hàng. Chữ trầm tư/ Hai bên sông vắng. Lặng từ trôi lăn/ / Ngân nga hồi gióng phù trầm/ Con chim cườm gáy tôi cầm bỗng bay.” (trang 6). Ý từ như ở phần trên: “mạo muội, hấp háy” và ở “Vắng” là “ hồi nẳm, võng lắc lìa nôi, trôi lăn, con chim cườm gáy”, dường như khác xa cái chất “thiền môn” song lại “hóm hĩnh” trong chất “bác-học-dân-gian”, khu biệt của thi sĩ rồi…
Và hãy chiêm nghiệm để đồng cảm thêm với người thi sĩ vốn chơn chất nhưng cũng rất ảo huyền này: “ Lung linh cõi cõi vô thường/ Cội chân diệu giữa dặm đường nỏn xanh” (Nguyện), hay như : “ Chim linh tạm trú cây lành/ Ngậm câu kinh mật, vỡ thành ngữ ngôn” (Kinh mật) v.v…
Ở thể thơ ngũ ngôn, 5 chữ. Bài thơ “Cây gậy-Biển và Lão già” trang 22, có thể là bài thơ hiếm hoi, Hồng Băng đưa vào những hình ảnh “dân gian” song cũng đầy ắp chất “niệm từ” tâm cảm qua câu chữ cũng đầy chất bình dân, tự tại như: “ Nhặt một nhánh trúc gãy/ Lần theo đường bướm bay/ Gá cả đời lên gậy/ Mắt trúc bung đọt dầy” rồi thì “ Cho nhau ngày tối lửa/ Cuộc cộng sinh mỹ miều” đến: “ Lúc lao xao gió gợn/ Khi ngầu ục phương phi/ Búa cồn giăng sóng dữ...” để là “ râu tóc dựng, nheo mắt nhìn biển”... Cuối cùng là : “ Trả người dăm đọt sóng/ Thênh thang trời thiên thanh”.
Với chùm thơ “Viết ở Tiểu Cần” trang 82, 83, cái thực tế của cuộc sống, qua thơ vẫn phải hồn nhiên hiển hiện, dù là bên “bếp ấm” hay “hương phố, khói đồng thì hình ảnh Mẹ “ Lắt lẻo một đời xiêu dáng Mẹ/ Đại Trường ơi! Sương sữa ngậm no đòng”, thì cái chân thật bên hình bóng Mẹ vẫn là hình ảnh No, đủ của lúa ngậm đòng, vi diệu của cuộc sống.
Cuối cùng, cái Tình Thơ “bất tận ngôn” và sự đồng cảm của “Chiếu thơ xưa” giữa Ta-và-Bạn vẫn cứ trong miên man bất tuyệt, thôi đành cất bút mà dành câu chữ cho người yêu thơ ngâm vịnh mà bình luận, như thơ Bạn hằng mong đợi: “ Thôi thì rót chút rượu cay/ Mời thiên thụ đến vờn say ánh vàng/ / Chiếu thơ xưa vẫn khẽ khàng/ Những con chữ tận, đôi hàng đá bia/ Rót vào nhau để sẻ chia/ Nghe hương lá cỏ đùa khuya đóa quỳnh…/ /…Cúi đầu, đọc nhẩm rồi thôi/ Áo ai xưa phất cả đời anh say/ / Thẳng lưng cho núi ngã dài/ Câu kinh nhẩm đọc em ngày xưa đi...” (Và sông rẽ nhánh phù sinh, trang 127)
Nào cung kính mời bằng hữu hãy vào nhẩm đọc…quý hóa thay!
Sài Gòn, Katy 26/11/2025
Trần Hoàng Vy