Phải chăng yếu tố “cộng sản bỏ tù” khiến JB Hồ Hữu Hoà không thể chịu chức ở Việt Nam? Khi biến Hồ Hữu Hoà thành nạn nhân của Cộng sản, y trở nên kẻ đáng thương cần được GP Maasin nâng đỡ?
Mọi sự về vụ này sẽ rõ trong bài viết.
***
LÀM RÕ AI ĐỨNG ĐẰNG SAU VIỆC TRUYỀN CHỨC LINH MỤC CHO HỒ HỮU HÒA
Hồ Hữu Hòa, một người hành nghề phong thủy và xem bói, nghịch với đức tin Công giáo, bị xử tù vì tội môi giới hối lộ, lại được truyền chức thánh tại Philippines 10 tháng sau khi ra tù.
Vụ việc của Hồ Hữu Hòa là tiến trình được chuẩn bị trong nhiều năm của người bảo lãnh và ứng viên.
‘Đạo Diễn’ Vụ Hồ Hữu Hòa
Không lâu sau khi về giáo phận Vinh vào tháng 7/2010, Giám mục Phaolô Nguyễn Thái Hợp, (Đức Cha Hợp) bắt tay thúc đẩy thành lập Hiệp hội Đaminh Tin mừng. Hiệp hội này sẽ hoạt động như một dòng tu Công giáo với hai nhánh, một cho nam và một cho nữ.
Ban đầu Đức Cha Hợp mời gọi một số linh mục trong giáo phận tham gia Hiệp hội Đaminh Tin Mừng. Thậm chí Đức Cha còn chuẩn bị cho một linh mục đi du học để về điều hành. Nhưng không một linh mục trong giáo phận nhận lời mời tham gia từ Đức Cha Hợp.
Và rồi Hồ Hữu Hòa đã tiếp xúc với Đức ChaHợp. Hồ Hữu Hòa, một người Công giáo muốn đi tu, nhưng lại nổi tiếng với việc xem phong thủy và xem bói hơn lòng đạo đức, hay đức tin.
Qua việc xem phong thủy và bói toán, Hồ Hữu Hòa đã gặp gỡ nhiều đại gia. Thậm chí nhiều quan chức cấp cao ở Việt Nam cũng đã chạy đến với Hồ Hữu Hòa như một khách hàng đặt niềm tin. Điều này đem lại cho Hồ Hữu Hòa sự giàu có, nhưng cũng không ít hệ luỵ sau này.
Sau khi nhận Hồ Hữu Hòa để chuẩn bị nhân sự cho nhánh nam của Hiệp hội Đaminh Tin mừng, ban đầu Đức Cha Hợp muốn gửi Hồ Hữu Hòa vào Đại chủng viện Thánh Phanxicô Xaviê, thuộc giáo phận Vinh (Chủng viện Vinh), nơi đào tạo các chủng sinh để trở thành linh mục. Tuy nhiên, nhiều linh mục của giáo phận và các cha giáo giảng dạy tại chủng viện đã phản đối. Bởi Hồ Hữu Hòa có tai tiếng có những việc làm trái nghịch với đức tin Công giáo.
Mặc khác, 10 người thi vào Chủng viện Vinh may ra một người trúng tuyển, việc Hồ Hữu Hòa không qua thi tuyển mà được học ở đây là điều khó chấp nhận.
Bị chính nơi đào tạo để trở thành linh mục của giáo phận từ chối không làm Đức Cha Hợp buông tay.
Sau đó, Đức Cha Hợp dùng chức vụ và ảnh hưởng cá nhân đảm bảo để giới thiệu Hồ Hữu Hòa vào ở Sài Gòn học. Nhờ Đức Cha Hợp, Hồ Hữu Hòa được nhận vào học triết tại học viện Phanxicô ở Thủ Đức từ năm 2013 – 2016. Theo nhận xét của các bạn đồng môn, sức học của Hồ Hữu Hòa khá yếu, khó có thể học lên được.
Nhưng Đức Cha Hợp vẫn dùng ảnh hưởng cá nhân gửi Hồ Hữu Hòa học tiếp lên chương trình thần học với khóa học từ 2016 – 2019, tại Học viên Liên dòng Phaolô Nguyễn Văn Bình.
Một linh mục của dòng Đaminh chia sẻ, nếu không vì sự nể nang giữa Đức Cha Hợp và cha giám đốc học viện cùng là tu sĩ của dòng Đaminh thì Hồ Hữu Hòa đã không được nhận vào học tại học viện Liên dòng. Cũng theo linh mục này, khi việc truyền chức cho Hồ Hữu Hòa bị lộ ra ngoài với chữ ký về chứng nhận học cho Hồ Hữu Hòa từ một linh mục dòng Đaminh nên nhà dòng cũng chịu nhiều tai tiếng.
Chỉ đi học, chưa phải là đi tu nên Hồ Hữu Hòa vẫn sống trong một ngôi nhà ngoài đời chứ không phải trong một cộng đoàn tu trì. Nhưng Hồ Hữu Hòa không giấu giếm việc mình được Đức Cha Hợp gửi đi học triết và thần học là để chuẩn bị lập một dòng tu mới. Việc xem phong thủy, bói toán của Hòa cho đại gia và quan chức vẫn tiếp tục diễn ra ngoài giờ học.
Và chính điều này đã dẫn đường cho Hồ Hữu Hòa trở thành kẻ môi giới hối lộ trong vụ án Phan Văn Anh Vũ (Vũ Nhôm) với Nguyễn Duy Linh, Phó tổng cục trưởng, Tổng cụ Tình báo Công an của Bộ công an.
Hồ Hữu Hòa bị bắt và tạm giam vào tháng 3/2019. Trong phiên xử ngày 6/11/2021, Hòa bị xử 2 năm 7 tháng 25 ngày tù về tội môi giới hối lộ. Hồ Hữu Hòa được trả tự do ngay trong ngày xử, vì án tù đã bằng với thời gian tạm giam.
Sau khi ra tù, Hồ Hữu Hòa được Đức Cha Hợp dùng ảnh hưởng cá nhân tiếp tục gửi đi học bổ túc chương trình thần học dở dang vì bị bắt trước đó.
Vì thế trong chứng nhận chương trình thần học của Hòa ghi là 2018 – 2022, do linh mục Giuse Phạm Quốc Văn, giám đốc Học viện Liên dòng ký.
Dù học triết và thần học trong các trường đào tạo của Giáo hội Công giáo, nhưng cho đến lúc đó có thể nói Hồ Hữu Hòa chưa một ngày đi tu. Vì Hồ Hữu Hòa chỉ học về tri thức, nhưng chưa được huấn luyện về nhân bản, thiêng liêng và mục vụ, vốn là yêu cầu không thể thiếu cho một người đi tu, cũng như để trở thành một linh mục. .
Nhiều Lần Tìm Đường Cho Hồ Hữu Hòa Được Truyền Chức Thánh
Khi Hồ Hữu Hòa học tại Sài Gòn, còn đức cha Anphong Nguyễn Hữu Long (Đức Cha Long), đang làm giám mục phụ tá tại giáo phận Hưng Hóa. Trong một lần gặp gỡ, Đức Cha Hợp đánh tiếng gửi một ứng viên Hồ Hữu Hòa cho Đức Cha Long xin cho Hòa được gia nhập vào giáo phận Hưng Hóa. Đức Cha Hợp lo xa nhằm mở đường cho việc truyền chức linh mục cho Hồ Hữu Hòa sau này. Sự gửi gắm này đã bị Đức ChaLong từ chối.
Sau đó Hồ Hữu Hòa cũng tìm cách tiếp xúc trực tiếp với Đức Cha Gioan Maria Vũ Tất, Giám mục Chính tòa của giáo phận Hưng Hóa.
Ngày 20/5/2018, tại nhà nguyện của Hiệp hội Đa Minh Tin Mừng, ở xã Nghi Phú, thành phố Vinh, Nghệ An, Đức Cha Hợp đã trao thừa tác vụ đọc sách và giúp lễ cho Hồ Hữu Hòa. Đây là bước cần thiết chuyển tiếp không thể thiếu, mở đường cho việc truyền chức linh mục cho một ứng viên.
Đức Cha Hợp trao thừa tác vụ đọc sách cho Hồ Hữu Hòa. Ảnh tác giả cung cấp.
Ngay sau đó, vào ngày 21/5/2018, Đức Cha Hợp có văn thư gửi Đức Cha Tất xin cho Hồ Hữu Hòa gia nhập giáo phận Hưng Hóa. Trong văn thư này Đức Cha Hợp giới thiệu Hòa là người hiền lành, đạo đức, có tâm với người nghèo, khao khát việc truyền giáo và đã được gửi đi học tại các học viện ở Sài Gòn.
Nhưng cuối cùng, Đức Cha Tất, vẫn không nhận Hồ Hữu Hòa, vì có nhiều nghi ngờ.
Đầu năm 2019, Đức Cha Hợp được Tòa Thánh chuyển về làm giám mục giáo phận Hà Tĩnh mới được tách ra từ giáo phận Vinh. Trong khi đó, Toà Thánh bổ nhiệm Đức Cha Long đang làm giám mục phụ tá của giáo phận Hưng Hóa làm giám mục chính tòa giáo phận Vinh.
Khi Đức Cha Long mới về giáo phận Vinh, Hồ Hữu Hòa đã gọi điện xin Đức Cha Long truyền chức phó tế cho mình. Theo lời Hòa trình bày qua điện thoại thì Đức Cha Hợp muốn Đức ChaLong truyền chức phó tế cho Hòa.
Việc này bị Đức Cha Long từ chối. Vì Hồ Hữu Hòa không phải chủng sinh của giáo phận Vinh, không phải của một dòng tu được sự giới thiệu chính thức của bề trên và cũng không phải là học trò hay người được Đức Cha Long bảo lãnh.
Đức Cha Hợp đã lần lượt nhờ các giám mục quen biết cho gia nhập giáo phận để chuẩn bị cho việc truyền chức linh mục cho Hồ Hữu Hòa sau này. Nhưng đều bị từ chối.
Điều khó hiểu là, không biết tại sao Đức Cha Hợp lại không tự mình truyền chức phó tế cho Hồ Hữu Hòa và cho anh ta nhập giáo phận Hà Tĩnh. Vì lúc đó ngài hoàn toàn có đủ quyền hạn theo Giáo hội Công giáo khi đang làm giám mục chính tòa giáo phận Hà Tĩnh để làm việc này. Và cũng hơn ai hết ngài là người hiểu rõ Hồ Hữu Hòa từ việc đỡ đầu đến việc gửi vào Sài Gòn học.
Những tưởng với đời sống cá nhân đầy vết đen của Hồ Hữu Hòa, Đức Cha Hợp đến đây sẽ bỏ rơi anh ta. Nhưng không, sau khi thất bại ở Việt Nam, Đức Cha Hợp lúc này đã về hưu lại tìm cách cho Hồ Hữu Hòa được truyền chức linh mục bên ngoài Việt Nam bằng cách gửi thư nhờ cậy giám mục Precioso D. Cantillas, SDB, của giáo phận Maasin, tại Philippines.
Dường như một trong những nội dung của bức thư này đức cha Hợp có nói đến việc Hồ Hữu Hòa là người chống Cộng sản, nên khó có thể được truyền chức tại Việt Nam. Phải chăng việc Hồ Hữu Hòa đi tù về tội môi giới hối lộ lại được biến thành đi tù vì chống cộng, thành nạn nhân của chính quyền Cộng sản?
Lá thư này là một trong những yếu tố quyết định Hồ Hữu Hòa được truyền chức phó tế vào ngày 8/9/2022 và truyền chức linh mục ba tháng sau — vào này 7/12 cùng năm.
Trong tuyên bố của Đức ChaPrecioso D. Cantillas, SDB, Giám mục Chính tòa giáo phận Maasin về việc truyền chức cho Hồ Hữu Hòa, thì lá thư của Đức Cha Hợp đã được hiểu như một sự tiến cử cho chức phó tế và linh mục, cũng như chịu trách nhiệm về việc học hành của Hồ Hữu Hòa.
Hiện lá thư của giám mục Hợp giới thiệu Hồ Hữu Hòa gửi cho giám mục giáo phận Maasin đã được gửi về Tòa Thánh Vatican. Đức khâm sứ của Tòa thánh Việt Nam là Marek Zalewski (không thường thời điểm đó), đã đưa lá thư này về Việt Nam để điều tra. Một bản sao lá thư này hiện có ở Việt Nam.
Vấn đề Tòa thánh sẽ điều tra đến mức nào. Và giám mục Hợp có phải là tác giả của bức thư gửi gắm này không?
Lá Thư Và Chữ Ký Từ Tòa Giám Mục Vinh
Để Hồ Hữu Hòa được truyền chức phó tế và linh mục không thể không kể đến thư ủy nhiệm từ Tòa giám mục giáo phận Vinh, có chữ ký của Đức Cha Long. Tuy nhiên, đây không phải do chính Đức Cha Long ký gửi đến giáo phận Maasin.
Việc này đã được linh mục Giêrađô Nguyễn Nam Việt, chưởng ấn giáo phận Vinh thời điểm đó thừa nhận, do tự ông làm mà không có sự đồng ý của Đức Cha.
Để có chữ ký và con dấu của tòa giám mục Vinh là việc nằm trong tầm tay của cha Việt với chức vụ chưởng ấn và chánh văn phòng. Do con dấu có chữ ký sẵn được giao cho cha Việt để đóng dấu chữ ký trong việc cấp giấy khen, ghi công ơn cho các tín hữu trong giáo phận. Kiểu ấn ký này thường gặp trong Giáo hội công giáo Việt Nam. Còn với các công việc, văn thư quan trọng đều phải do chính vị giám mục chính toà đọc và ký tươi bằng bút, không dùng chữ ký bằng mộc.
Do đó, thư từ tòa giám mục Vinh gửi cho giáo phận Maasin thuộc vào giả mạo văn thư, vượt quyền chứ không phải là giả mạo chữ ký.
Thẩm Quyền Giải Quyết Vụ Hồ Hữu Hòa Thuộc Về Ai?
Việc Hồ Hữu Hòa được truyền chức linh mục tại giáo phận Maasin, ở Philippines và cũng đã nhập tịch vào giáo phận này vào ngày 15/1/2023, nên thẩm quyền xử lý Hồ Hữu Hòa như thế nào hiện nay thuộc về giáo phận Maasin, hoặc Tòa thánh Vatican.
Do đó, dù Hồ Hữu Hòa là một giáo xứ ở Vinh, nhưng khi ông đã gia nhập vào linh mục đoàn thuộc giáo phận ở một quốc gia khác, thì không chỉ giám mục giáo phận Vinh, mà bất kỳ một giám mục nào ở Việt Nam đều không có quyền xử lý Hồ Hữu Hòa.
Giáo phận Vinh chỉ có thể cấm không cho Hồ Hữu Hòa được phép dâng lễ trên địa bàn giáo phận Vinh. Và theo lẽ thường, khi đã có một giám mục tại Việt Nam cấm cửa, thì Hồ Hữu Hòa không thể thi hành tác vụ trong không gian chung tại bất kỳ nơi nào ở Việt Nam.
Nhưng giáo phận Vinh có quyền xử lý linh mục Giêrađô Nguyễn Nam Việt vì làm giả văn thư và tự ý đại diện Giáo phận Vinh đi Philippines dự lễ truyền chức cho Hồ Hữu Hòa và hành động như một người tiến cử Hồ Hữu Hòa trực tiếp.
Linh mục Việt, sau khi nhận thú nhận giả mạo và làm tường trình gửi về Tòa Thánh theo yêu cầu của Đức Khâm sứ Tòa Thánh Marek Zalewski
Tường trình này ngoài chữ ký của người viết, còn có chữ ký của người làm chứng là đức cha phụ tá giáo phận Vinh – Phêrô Nguyễn Văn Viên.
Dù đã nhận tội làm giả văn thư, nhưng được biết linh mục Việt không nói rõ động cơ. Không làm theo đúng yêu cầu của Đức khâm sứ Tòa Thánh. Đức Cha Long, dù là bề trên bản quyền cũng không thể buộc linh mục Việt khai rõ động cơ được. Điều này thuộc về lương tâm của linh mục Việt.
Ngay sau khi linh mục Việt thú nhận lạm dụng chức vụ và quyền hạn làm giả thư ủy quyền truyền chức đã bị Cha Long cách chức, treo chén (không cho thi hành tác vu linh mục) và đang ở ẩn trong một tu viện Xitô, trên địa bàn giáo phận Vinh để sám hối từ đó đến nay.
Việc xử lý nặng hơn như trục xuất ra khỏi hàng giáo sĩ thuộc thẩm quyền Toà Thánh, không phải cấp giáo phận.
Lá thư mới đây xuất hiện trên mạng của linh mục Việt gửi đức Đại diện Tòa Thánh lan tỏa trên mạng là một thư giả mạo. Điều này được chính Đức Cha Long xác nhận với người Viết sau khi ngài hỏi linh mục Việt.
Theo một linh mục đang làm việc tại Tòa thánh Vatican, những chuyện lùm xùm xung quanh Hồ Hữu Hòa chỉ có thể giải quyết được đằng sau hậu trường chứ không phải kiểu truyền thông đại chúng.
Tuy nhiên cũng nên làm rõ mối quan hệ giữa Giám mục PhaoLô Nguyễn Thái Hợp – Hồ Hữu Hòa và linh mục Giêrađô Nguyễn Nam Việt là như thế nào? Những lợi ích, động cơ, hoặc lỗi lầm nào để bị bắt bí đã đưa bộ tam này gây nên cơn bão chạy chức thánh trong lòng Giáo hội Công giáo Việt Nam gần ba năm qua?
Võ Ngọc Ánh
*Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.
——————
Tham khảo:
1) Vụ tai tiếng linh mục ‘dỏm’ Hồ Hữu Hòa 3 năm chưa có giải đáp, Người-Việt
2) Nhìn lại vụ bê bối Hồ Hữu Hòa, Công giáo & Sự thật
3) Tuyên bố của Giám mục Gp. Maasin về “Việc truyền chức của Cha Gioan Baotixita ‘JB’ Hồ Hữu Hòa”, Vatican News
4) Vụ thầy bói trở thành linh mục: Giáo phận Vinh “treo chén” ông GB. Hồ Hữu Hòa, RFA
5) Giáo phận Maasin đang điều tra văn thư giới thiệu phong chức linh mục Hồ Hữu Hòa, RFA
6) Cựu tổng cục phó tình báo bị phạt 14 năm tù, VnExpress
7) Phan Văn Anh Vũ đưa hối lộ: Trả tự do ngay tại tòa cho “thầy” phong thủy, Dân Việt
8) Xuất hiện lá thư của Gerardo Nguyễn Nam Việt (GP Vinh) gửi Tòa thánh vụ việc GB. Hồ Hữu Hòa, Công giáo & Sự thật
9) Cha Nguyễn Nam Việt khẳng định không viết thư gửi đại diện Tòa Thánh, FB Võ Ngọc Ánh
10) Vụ Hồ Hữu Hòa : bí ẩn quanh việc truyền chức linh mục (Như Hồ, JB Nguyễn Hữu Vinh, RFA tiếng Việt), Thông Luận