Hắn ngồi lì cả mấy giờ rồi, cứ bóp trán, nhíu mày cố suy tư tầm tứ để viết cho xong mẩu truyện ngắn mà lòng ấp ủ bấy lâu nay. Khổ nỗi cái đầu mít đặc chẳng có tứ nào nảy ra, rị mọ, hý hoáy hoài mà chữ không lấp kín trang vở học trò. Lòng dạ hoang mang nhưng cũng phải tạm dừng vì thấy bà vợ cứ đi ra đi vào đá thúng đụng nia, mặt mày xưng xỉa chửi chó mắng mèo, đôi lúc lại cạnh khóe bóng gió:
– Ối giời cao đất dày ngó xuống mà xem này! Có ai khổ như mụ gái già tôi không? Quanh năm cực nhọc làm ăn để nuôi báo cô, khéo bày trò văn vẻ…
– Này, này! Bà đừng có mà mồm loa mép giải đấy nhé! Bà bảo ai báo cô?
– Ừ thì tôi bảo báo cô đấy! Ai báo cô thì tự mà biết lấy, đây không dư nước dãi mà giải thích. Thời buổi này không lo làm ăn kiếm đồng tiền đong bát gạo, suốt ngày cứ ngồi lì ra đấy, rồi mơ mộng chữ với chả nghĩa, rõ vớ vẩn! Mớ chữ ấy có mua nổi một miếng vá trên cái váy đụp của tôi không nào?
– Bà đừng có mà chanh chua chát khế như thế nhé! Bà xúc phạm tôi thì được nhưng đừng động đến văn chương chữ nghĩa! Đàn bà đái không khỏi ngọn cỏ biết gì mà lu loa lắm mồm, rách việc!
– Ối giời ơi, bớ làng nước ơi! Lại mà trông lão Thộn mắng tôi đây này! Này bà bảo cho mà biết nhá! Gái già này nào dám nói chuyện văn chương! Thiên hạ đoạt giải này giải nọ thế ông có giải gì? Giải rút lưng quần hả? Có giỏi thì tranh đoạt với thiên hạ, tôi nghe giải nô beo nô biếc chi đó danh giá lắm, tiền thưởng cả triệu đô la Mỹ. Ông cố lên đấy nhá, đoạt giải ấy để gái già này nở mặt nở mày với họ hàng làng nước. Tôi xem ti vi tối qua nghe anh Bảy nói nhà văn ta phải đoạt cho được giải nô beo đấy nhá!
Nói xong bà vợ cười the thé, cười nham nhở nhe hàm răng cái rụng cái sâu. Bà ấy ngồi phịch xuống đất vén váy đụp lên chùi nước dãi leo ra hai mép. Y ngán ngẩm và cũng thấy xấu hổ trong lòng, không muốn tranh cãi với đàn bà nhưng xét ra bà ấy cũng có lý, măc dù bà ấy mỉa mai dấm dẳng thật sâu cay. Y biết cãi với đàn bà là dại. Anh hùng cái thế trong thiên hạ đánh Đông dẹp Bắc oai hùng là vậy nhưng về đến nhà là một phép nhất vợ nhì giời. Mình là tay hàn sỹ thì làm sao chống nổi bà, thượng sách vẫn là chịu phép, hơn nữa bọn chữ nghĩa vãn kháo nhau “kính vợ đắc thọ” kia mà. Y bỏ bút giấy chỏng chơ trên bàn, bước ra nhà sau lấy cám cho lợn ăn rồi tắm lợn, hốt phân, quét rác… Tuy thân làm nhưng tâm y vẫn không dứt ra khỏi cái luồng suy tư về tứ của mẩu truyện đang định viết. Thật lòng thì y cũng có phần chán nản vì mình bất tài vô tướng, đã thế cộng với sự chụp mũ hồ đồ của bà vợ nên tâm tư lăn tăn bất an. Bà ấy tuy cay nghiệt nhưng thực tế, thời buổi này mà ngồi viết thì đến cám lợn cũng không có để mà húp. Y lấy chổi xể cọ chuồng lợn mà lòng tức tưởi, nghĩ đến thằng Thái bạn cùng làng, ngày xưa học chung lớp, nó dốt đặc cán mai, ấy vậy mà giờ làm đến bí thư tỉnh Q. Thằng Đức cũng thế, một chữ bẻ hai không thuộc, chuyên trốn học đi đánh đáo nhưng nay làm tổng giám đốc công ty quốc doanh Thuận Thiên Thành. Hồi nẳm, khi thi tốt nghiệp cả hai đứa mua bằng B tiếng Anh nộp vô, vậy mà giờ danh giá tai to mặt lớn, giàu nứt đố đổ vách. Còn thân phận mình nổi tiếng học giỏi, văn hay chữ tốt vậy mà cứ ì ạch làm anh nhân viên quèn, tối ngày rặn mớ chữ, về nhà bị mụ vợ già xỉa xói linh tinh. Y nhớ lời sỉ nhục của thằng Thái nói hôm gặp nhau buổi tiệc cưới con của lão Đại:
– Ông vẫn còn mơ mộng viết lách à? Sách bán chạy không? Nói thật với ông chứ tiền ông bán sách không bằng tiền một lần tôi bo cho con phò ở quán karaoke Thiên Đường
Y nóng mặt nhưng cố kiềm chế:
– Ông đem chữ nghĩa ra so với con phò được sao? Đạo nghĩa để đâu?
– Ối giời, rõ vớ vẩn, thời đại này mà còn nói đạo nghĩa, ông quả là lạc hậu tận cùng. Ngày nay đứa nào có tiền đứa đó làm vua, mục đích phải đạt được không kể là phương tiện gì. Ông dẹp quách chuyện viết lách đi, ai đọc mà viết? Hơn nữa trí tuệ nhân tạo nó có thể viết vô thiên lủng.
– Trí tuệ nhân tạo chỉ là máy móc kỹ thuật, nó không có trái tim, tâm hồn làm sao có cảm xúc thật được!
– Cần đách gì linh hồn với chả cảm xúc. Trí tuệ nhân tạo nó làm được tất cả, làm tuốt tuồn tuột. Văn chương chữ nghĩa là cái thá gì, thú thật với ông chứ tôi làm đến bí thư nhưng cả đời chưa đọc lấy một trang sách.
– Thảo nào đất nước như thế này, quan chức như thế ấy!
Thằng Thái cười the thé, vẻ mặt đắc thắng, giọng càng hợm hĩnh, cái thái độ của kẻ được thời đắc thế rất ngông nghênh chẳng xem thiên hạ ra gì:
– Ông mở mắt ra mà xem, không chỉ mình tôi đâu nhá! Cu Thẹo học cùng khóa làm chủ tiệm nước nó có đọc chữ nào đâu, ngay cả ghi sổ tang mà còn cầm miếng bùa mẫu do đàn em soạn sẵn trong tay. Thằng Lịnh lớp sử giờ làm tổng biên tập báo Quần Anh cũng chỉ lấy bài trên mạng chứ có viết bài nào ra hồn thì nói gì đến đọc sách. Thằng Khương làm giám đốc sở, quanh năm rượu chè gái gú, tay sờ vú bóp mông chứ nào đụng đến sách báo… Chỉ có mỗi ông còn cặm cụi như lão già lẩn thẩn ngày đêm mài mòn mông để viết lách. Tôi thật sự lấy làm quan ngại và thương hại lắm!
– Ê, đừng ỷ thế thần nói càn! Tôi không cần ông thương hại. Ngày xưa ông đã từng đi học ắt ông còn nhớ câu: “Ngoại môn tam thốn trúc/ nội viện thiên kim thư”?
Thằng Thái cười sằng sặc sùi cả bọt mép, nó cười như thể chưa bao giờ được cười. Nó cười rung rinh nọng mỡ nơi cổ, mặt đỏ khé, cái bụng như mụ chửa chín tháng nung núc mỡ rung giật giật. Nó cười rũ ra rồi bảo:
– Ông quả là người muôn năm cũ, tưởng không lạc hậu nhưng lại lạc hậu không tưởng. Thời đại 5.0 mà còn nói chuyện “tam thốn trúc với thiên kim thư”. Ờ, mà ông cũng có chỗ đúng, thiên kim và ngàn vàng đó, vàng là số một, giờ một cây vàng là mấy ngàn đô la Mỹ…Ông có mơ mộng gì đi nữa cũng nên nhớ một điều: Đứa nào có tiền đứa đó có quyền!
– Thế ông có biết cái tay đại gia gì đó vẫn thường xưng “qua” nói: “tiền nhiều để làm gì?” không?
Thằng Thái vẫn cười không dứt, nó cười như thể cười thay phần của y:
– Tiền nhiều để ngồi ghế cao, mua xe xịn, mua cả tờ báo nuôi đám bồi bút viết bài tâng bốc mình! Tiền nhiều để làm gì hả? Làm bí thư như tao nè, làm giám đốc sở như thằng Khương…Còn không tiền thì bị mụ vợ chì chiết, mắng mỏ như mày đó! Vì không tiền nên mày mới cho lợn ăn, tắm lợn mỗi ngày còn tao với tụi thằng Khương, thằng Đức thì cho đào thổi kèn, tắm tiên mỗi ngày.
Y cảm thấy bị xúc phạm nặng nề, dù đó là sự thật, cái sự thật phũ phàng đầy cay đắng. Cho dù nó làm lớn, giàu có nhưng nó cậy thế để dạy khôn mình, mạ lỵ mình. Thời đại kim tiền, kẻ có tiền là có quyền, ngồi cao, ăn bốc nói bậy, đăng đàn nói xàm, chụp mũ người khác. Nào chỉ có thằng Thái hay mấy tay làm lớn xứ mình. Ngay cả ông trùm xứ Mỹ cũng y hệt vậy. Y nghĩ ngợi lung tung, đầu óc mông lung rối nùi. Y không biết nên nói gì hay rút lui, trong phút giây lưỡng lự thì thằng Thái lại tiếp:
– Cỡ như ông thì coi như vất đi, chỉ vì mớ chữ nghĩa mà ngu ngơ lạc hậu. Thiên hạ giờ khối đứa chữ không đầy lá mít mà làm nên ông nọ bà kia, giàu sang quyền thế, muốn làm gì thì làm. Thú thật với ông, cùng là bạn học cũ nhưng ngày xưa tôi học dốt hơn ông. Ngày nay thì ông thấy rồi đó, tôi làm vua một cõi, ở địa phương này bố thằng nào dám đụng đến tôi, còn ông thì…đến vợ nó còn khinh thì nói gì thiên hạ ngoài đời.
Thấy thằng Thái hống hách, hợm hĩnh quá đáng. Y bực mình gằn giọng:
– Ông có tin là tôi có thể đưa ông vào trong truyện của tôi, cho ông hóa thân thành một tay quan chức tồi, ăn bẩn, phá phách?
Thằng Thái câng mặt thách thức:
– Ông có tin là tôi sẽ cho người còng đầu ông, đem đốt hết sách của ông, phá nát cái chuồng lợn nhà ông?
– Đúng, ông có thể vì quyền hành nằm trong tay nhưng ông còn nhớ ngày xưa Tần Thủy Hoàng đốt sách chôn nho? Sách có thể đốt nhưng tư tưởng trong sách vẫn tồn tại với loài người. Nào chỉ có mỗi Tần Thủy Hoàng, sau cuộc nội chiến xứ mình, sách cũng bị đốt giữa thành đô… nhưng tư tưởng trong sách làm sao đốt được!
Thằng Thái câm nín, mặt mày có vẻ giận dữ nhưng cố kìm xuống. Nó biết thái độ ngông cuồng ngạo mạn và hồ đồ không thể áp đảo được y, cái mớ lý luận chính trị mà nó trang bị không thể bẻ được cái lý của y. Thằng Thái hậm hực nói câu chót trước khi bỏ đi:
– Đồ mọt sách, cuồng chữ, vô tích sự!
Chuyện trong buổi tiệc cưới những tưởng dừng ở đây, nào ngờ có kẻ nào mách lẻo đem ton hót với mụ vợ tào khang của y. Chiều hôm kia y vừa đi làm về, mụ ấy nhảy nhổm lên, vạch váy vỗ bàch bạch, mồm tru tréo:
– Tôi cắn cơm cắn cỏ lạy ông, ông tha cho tôi, mẹ con tôi sống nhờ đàn lợn. Ông đụng đến lão bí thư đó có mà chết! Lão ấy cho người phá chuồng lợn thì mẹ con tôi ra chợ ăn mày. Cái quân ấy không phải dạng vừa đâu! Chúng phá chuồng lợn thì ông đến cám cũng không có mà húp! Ối giời ơi là giời! Làm ơn ngó xuống, sao thân phận gái già này khốn khổ thế! Vô phước vớ phải lão chồng gàn, quanh năm suốt tháng rị mọ với mớ chữ ấm ớ không đủ tiền mua bát nước xáo, đã vậy còn gây thù chuốc oán với lão bí thư. Ông làm ơn tha cho mụ này, bỏ ngay việc viết lách vô tích sự ấy đi. Ông còn mơ mộng giải nô beo nô biếc thì mẹ con tôi chết cả nút. Ông giỏi thì ra ngoài kia làm ông nọ bà kia như lão Thái, lão Khương ấy đấy nhé! Nếu đoạt giải Nô Beo thì vợ con cũng nở mặt nở mày nhưng xem ra hão huyền quá, chi bằng làm tai to mặt lớn còn có cửa! Ối giời ơi sao mà thân tôi khốn khổ thế này! Vợ chồng ăn ở với nhau mấy mặt con rồi, nay tôi xin ông, cắn cơm cắn cỏ lạy ông đấy, bỏ đi, bỏ hết mộng mị văn chương Nô Beo Nô Biếc. Lúc trước tôi nói vậy là khích tướng ông đấy thôi chứ nào có ý xúi ông tranh giải, mà dù ông có muốn tranh đoạt cũng không sao đoạt được đâu, bằng chứng cái giải rút lưng quần của hũ mắn xứ mình ông còn chưa đoạt được thì nói gì đến giải quốc tế. Ông ơi, tôi nhà quê dốt nát nói ra thì ông khinh chứ thật ra tôi thấy tài năng là một chuyện, còn phước phần nữa rất quan trọng ông ạ! Thiên hạ còn khối kẻ tài hơn những người được giải nhưng họ lại không có phần. Ông liệu mà giải nghệ đi, vợ chồng hú hí với nhau xem ra còn thú hơn cái giải Nô Beo của bọn Tây cà lồ mắt xanh mũi lõ. Xưa kia tôi lấy ông vì mê ông thuộc hạng văn chương chữ nghĩa, nay tôi khổ với ông cũng bởi mớ chữ nghĩa văn chương. Văn chương chữ nghĩa danh giá đâu chẳng thấy chỉ thấy họa thế này. Thảo nào cụ Tản Đà đã bảo: “Văn chương hạ giới rẻ như bèo” thời cụ ấy chưa có internet, chưa có mạng xã hội, máy vi tính, điện thoại thông minh…Con người chỉ có mỗi mớ chữ thôi, ấy thế mà cụ còn ca cẩm như cóc kêu trời mưa, nếu cụ sanh vào thời đại hôm nay không chừng cụ ấy nhảy sông ôm trăng chứ chẳng phải chơi. Mà nào có mỗi cụ Tản Đà. Cụ Nguyễn Văn Vĩnh còn khóc rống lên kia : “Nhà Văn An Nam khổ như chó”. Chưa hết, đến chí sĩ Phan Bội Châu còn hạ bút: “Lập thân tối hạ thị văn chương”. Thế đấy ông ạ, liệu mà buông xuống đi nhá!
Mụ vợ khóc rống lên, tuôn thốc tuôn tháo ra bao nhiêu là văn tự chữ nghĩa như thể suối lũ mưa nguồn, chữ nghĩa cuồn cuộn tuôn, văn chương cấu tứ cứ như một tài tử. Y lõ mắt. Y chết lặng cả người, không ngờ mụ vợ tấm mẳn của mình là một cái mỏ có trữ lượng ngôn từ kinh hồn đến thế! Y những mong sao có được một phần trăm cái mỏ chữ nghĩa trong bụng của mụ vợ. Y nhìn mụ vợ như thể một thần chữ. Ngày xưa có kẻ từng tự phụ: “thiên hạ có ba bồ chữ thì ta có cả ba bồ”, nào ngờ ngày nay mụ vợ của y cũng chừng ấy bồ chứ chẳng phải chơi! Phải chi mụ ấy sang cái mớ chữ trong bụng của mụ ta cho y thì phen này y sẽ đoạt cái giải Nô Beo cho anh Bảy niễng vui lòng. Y nhìn mụ vợ lần nữa, mắt sáng lên tia hy vọng, biết đâu những lúc ăn nằm với nhau thì chữ nghĩa trong bụng của mụ ấy sẽ thẩm thấu qua y và cái giải Nô Beo văn chương không thể nào trượt khỏi tay y. Nghĩ đến đây y sung sướng lâng lâng, tinh thần bay bổng, vẻ mặt tươi tỉnh chứ không còn nhăn nhở nhàu nhĩ. Y lặng lẽ ra sau nhà lấy cám cho lợn ăn rồi xắn tay áo tắm lợn.
Tiểu Lục Thần Phong
Ất lăng thành, 1225